در دنیای تجارت، اعتماد حرف اول را می‌زند. اما همیشه اعتماد به تنهایی کافی نیست. گاهی لازم است یک پشتوانه‌ی رسمی وجود داشته باشد تا طرفین قرارداد خیالشان از اجرای تعهدات راحت باشد. اینجاست که «ضمانت‌نامه بانکی» وارد میدان می‌شود.

ضمانت‌نامه بانکی تعهدی است که بانک به‌صورت رسمی و کتبی می‌دهد تا در صورت عدم انجام تعهدات از سوی یکی از طرفین (معمولاً خریدار یا پیمانکار)، مبلغی معین را به طرف دیگر بپردازد. این ابزار، هم در معاملات داخلی کاربرد دارد و هم در قراردادهای بین‌المللی.

اما ضمانت‌نامه بانکی انواع مختلفی دارد، و هرکدام برای موقعیت خاصی طراحی شده‌اند. شناخت این انواع می‌تواند به فعالان اقتصادی کمک کند تا دقیق‌تر و هوشمندانه‌تر قرارداد ببندند.

۱. ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه (Bid Bond)

گاهی یک شرکت برای اجرای پروژه‌ای در یک مناقصه شرکت می‌کند. کارفرما برای اطمینان از اینکه شرکت‌کنندگان به‌صورت صوری نیامده‌اند، از آن‌ها ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه می‌خواهد. اگر شرکت برنده مناقصه شود و حاضر به امضای قرارداد نشود، بانک وجه ضمانت‌نامه را به کارفرما پرداخت می‌کند.

۲. ضمانت‌نامه حسن انجام کار (Performance Bond)

پس از امضای قرارداد، کارفرما نیاز دارد که مطمئن باشد پیمانکار وظایف خود را به‌درستی انجام می‌دهد. ضمانت‌نامه حسن انجام کار تضمین می‌کند که پیمانکار وظایفش را طبق قرارداد انجام می‌دهد، و در غیر این صورت، خسارت کارفرما پرداخت خواهد شد.

۳. ضمانت‌نامه پیش‌پرداخت (Advance Payment Guarantee)

در برخی پروژه‌ها، کارفرما بخشی از مبلغ قرارداد را به‌عنوان پیش‌پرداخت می‌پردازد. در این حالت، برای اطمینان از بازگشت پول در صورت عدم اجرای تعهد، پیمانکار باید ضمانت‌نامه پیش‌پرداخت ارائه دهد. اگر پیمانکار به تعهداتش عمل نکند، کارفرما می‌تواند مبلغ پیش‌پرداخت را از بانک بگیرد.

۴. ضمانت‌نامه تعهد پرداخت (Payment Guarantee)

در برخی موارد، خریدار به فروشنده ضمانت می‌دهد که مبلغ قرارداد را در موعد مقرر پرداخت خواهد کرد. این ضمانت‌نامه در واقع پشتیبانی بانکی از خریدار است که فروشنده را برای ارسال کالا یا ارائه خدمات مطمئن می‌سازد.

۵. ضمانت‌نامه گمرکی

در فرآیندهای واردات یا ترانزیت کالا، گمرک ممکن است از واردکننده ضمانتی بخواهد تا مطمئن شود کالا در زمان مقرر ترخیص شده یا مالیات‌ها و عوارض پرداخت می‌شوند. بانک در قالب ضمانت‌نامه گمرکی، این تعهد را می‌پذیرد.