نقش بانکها در حمایت از بانوان کار آفرین
کارآفرینی به عنوان یکی از محرک‌های رشد اقتصادی و اجتماعی نقش مهمی در توسعه پایدار دارد. در این میان، بانوان کارآفرین میتوانند نقش مهمی در ایجاد اشتغال، نوآوری و ارتقای رفاه اجتماعی ایفا کنند. با این حال، بانوان با موانع متعددی در راهاندازی و توسعه کسب و کارهای خود مواجهاند که یکی از مهمترین آنها دسترسی محدود به منابع مالی است.
بانکها به عنوان نهادهای تامین مالی رسمی، نقش حیاتی در تقویت و توسعه کار آفرینی بانوان دارند و میتوانند از طریق ارائه تسهیلات و خدمات مالی به بانوان کارآفرین، مسیر موفقیت آنان را هموار کنند. اهمیت حمایت بانکها را میتوان در چند محور اساسی خلاصه کرد:
- کسب و کارهای کوچک و متوسط بانوان سهم قابل توجهی در ایجاد اشتغال دارند و حمایت مالی از آنان میتواند به کاهش بیکاری کمک کند.
- همچنین بانوان کارآفرین، به ویژه در مناطق محروم، با راه اندازی کسب و کارهای کوچک و متوسط میتوانند نقش موثری در کاهش فقر داشته باشند.
- حضور بانوان در حوزه کارآفرینی نیز موجب افزایش تنوع در بازار و ارتقای نوآوری در محصولات و خدمات میشود.
- دسترسی برابر به منابع مالی و اعتباری میتواند به کاهش شکاف جنسیتی در بازار کار و اقتصاد کمک کند.
چالش‌های بانوان کارآفرین در دسترسی به خدمات بانکی
- برخی بانکها به دلیل نگرش‌های مالی سنتی و کلیشه‌های جنسیتی، به بانوان به عنوان متقاضیان کمریسک نگاه نمیکنند و تمایلی به ارائه وام‌های بزرگ و یا بلند مدت به آنان ندارند.
- بانکها معمولاً برای اعطای وام وثیقه‌های قابل توجهی طلب میکنند. بسیاری از بانوان، به ویژه در مناطق محروم، فاقد دارایی‌های لازم برای ارائه به عنوان وثیقه هستند.
- نرخ بالای بهره در برخی وامها، هزینه تامین مالی را برای بانوان کارآفرین افزایش میدهد و ممکن است آنها را از درخواست تسهیلات منصرف کند.
- بسیاری از بانوان از فرصیهای مالی و تسهیلات ویژه بانکی بیاطلاع هستند. همچنین عدم آگاهی کافی درباره مدیریت مالی و اعتباری، مانع از استفاده موثر از منابع مالی میشود.
- فرآیندهای اعطای وام و تسهیلات در برخی موارد تحت تاثیر سوگیریهای جنسیتی است و مردان کارآفرین اولویت بیشتری برای دریافت وام دارند.
نقش بانکها در حمایت از بانوان کار آفرین
بانکها میتوانند برای بانوان کارآفرین محصولات اعتباری ویژهای طراحی کنند که به جای وثیقه‌های سنگین، بر سوابق اعتباری یا پتانسیل کسب و کار تمرکز داشته باشد. برخی بانکها در کشورهای پیشرفته، وام‌های خرد و وام‌های نوآوری را به صورت ویژه برای بانوان ارائه میدهند.
- بانکها میتوانند با همکاری دولت یا سازمانهای بینالمللی، صندوقهای اعتباری ویژه برای حمایت از بانوان کارآفرین ایجاد کنند. این صندوقها به طور خاص برای تامین مالی کسب و کارهای بانوان طراحی شدهاند و در شرایط اعطای وام انعطاف پذیر هستند.
- برای تشویق بانوان به دریافت وام و راهاندازی کسب و کار، بانکها میتوانند نرخ بهره وام‌های خاص را کاهش دهند و مشوقهای مالی نظیر دورههای تنفس در بازپرداخت ارائه دهند.
- آموزشهای مالی و ارائه مشاورههای تخصصی در زمینه مدیریت مالی و اعتباری میتواند به افزایش بهرهوری بانوان در استفاده از منابق مالی منجز شود.
- بانکها میتوانند با راهاندازی مراکز مشاوره مالی یا «برگزاری دورههای آموزشی»، این خدمات را در اختیار بانوان قرار دهند.
- ایجاد بانکهای تخصصی برای زنان، مشابه آنچه در برخی کشورها نظیر هند یا پاکستان صورت گرفته، میتواند به ارائه خدمات متمرکز و کارآمدتر به بانوان کارآفرین کمک کند.
این بانکها به طور خاص برای تسهیل دسترسی بانوان به منابع مالی و ارائه مشاوره و حمایت طراحی شدهاند.
تجربههای موفق جهانی در حمایت بانکی از بانوان کارآفرین
برخی کشورها با ایجاد طرحها و برنامههای هدفمند، توانستهاند دسترسی بانوان به اعتبارات بانکی را بهبود بخشند:
* هند: طرح «Mudra» تسهیلات مالی با نرخ بهره پایین به بانوان کارآفرین ارائه میدهد و از بانوان در راهاندازی کسب و کارهای کوچک و متوسط حمایت میکند.
* رواندا: برنامههای وام دهی خرد در رواندا به بانوان کمک کردهاند تا کسب و کارهای کوچک خود را راهاندازی کنند و از این طریق به کاهش فقر در این کشور کمک کردهاند.
* کانادا: بانک توسعه کانادا (BDC) با تاسیس صندوقهای سرمایهگذاری ویژه بانوان، علاوه بر ارائه منابع مالی، خدمات مشاوره تخصصی نیز ارائه میدهد.
این نمونهها نشان میدهد که طراحی برنامههای حمایتی هدفمند و انعطافپذیر، میتواند به بهبود شرایط بانوان کارآفرین منجر شود.
راهکارهای پیشنهادی برای بهبود نقش بانکها در ایران
با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران، بانکها میتوانند از راهکارهای زیر برای حمایت بیشتر از بانوان کارآفرین بهره ببرند:
- ایجاد صندوقهای حمایتی ویژه بانوان: همکاری بانکها با دولت و نهادهای بینالمللی برای ایجاد صندوقهای اعتباری ویژه، میتواند دسترسی بانوان به منابع مالی را تسهیل کند.
- تسهیل شرایط وامدهی: کاهش وثیقه‌های مورد نیاز و ارائه وام‌های کم بهره، انگیزه بانوان را برای راهاندازی کسب و کار افزایش میدهد.
- گسترش آموزشهای مالی: برگزاری دورههای آموزشی در زمینه مدیریت مالی و اعتباری، بانوان را برای استفاده بهینه از منابع مالی آماده میکند.
- ایجاد بانکهای تخصصی بانوان: راه اندازی بانکهای تخصصی برای بانوان میتواند خدمات مالی را به صورت متمرکز و موثرتر در اختیار آنان قرار دهد، اما نیاز به زیرساختهای اساسی دارد.
- تشویق بانکها به سرمایه گذاری در کسب و کارهای بانوان: بانکها میتوانند از طریق ارائه مشوقهای مالیاتی یا همکاری با دولت، در سرمایه گذاری در کسب و کارهای بانوان مشارکت کنند.
نتیجه گیری
بانکها میتوانند نقش مهمی در حمایت از بانوان کارآفرین ایفا کنند و از این طریق به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور کمک کنند. با این حال، دسترسی محدود به اعتبارات بانکی و چالش‌های ناشی از سوگیریهای جنسیتی، مانع از بهره برداری کامل بانوان از خدمات بانکی میشود.
بانکها میتوانند با ارائه وام‌های کمبهره، ایجاد صندوقهای اعتباری ویژه و ارائه آموزشهای مالی، نقش موثری در تقویت کارآفرینی بانوان ایفا کنند.
بهبود شرایط بانکی برای بانوان نه تنها به افزایش مشارکت آنان در اقتصاد منجر میشود، بلکه به توسعه پایدار و کاهش نابرابریهای اجتماعی نیز کمک خواهد کرد.
«نویسنده: سپیده باهران، فعال در امور تجارت بین‌الملل»
دیدگاه خود را بنویسید